W galwanizacji napięcie i gęstość prądu odgrywają kluczową rolę w jakości powłoki. Oba parametry muszą być starannie ustawione, aby uzyskać równomierne i wysokiej jakości metalowe pokrycie.
1. Napięcie:
- Funkcja: Napięcie (mierzone w woltach) napędza przepływ prądu elektrycznego przez elektrolit, transportując jony metalu z anody do katody (przedmiotu), gdzie osadzają się one jako powłoka metalowa.
- Wpływ: Zbyt wysokie napięcie może powodować zbyt szybkie osadzanie jonów metalu, co prowadzi do powłok chropowatych, porowatych lub nawet proszkowych. Zbyt niskie napięcie może natomiast spowolnić proces, zmniejszając jego wydajność i powodując nierównomierne pokrycie.
- Zależność od odległości: Napięcie należy dostosować do odległości między anodą a katodą, ponieważ opór elektrolitu rośnie wraz z dystansem. Im większa odległość, tym wyższe napięcie jest potrzebne, aby osiągnąć odpowiednią gęstość prądu. Wartości napięcia podane na naszych elektrolitach są orientacyjne i dotyczą odległości około 10 cm. Przy innej odległości należy napięcie odpowiednio skorygować.
- Wartości maksymalne: Pamiętaj, że maksymalne wartości napięcia można osiągnąć głównie w idealnych warunkach, np. przy ruchu kąpieli (mieszanie lub pompowanie), co zapewnia równomierny przepływ elektrolitu wokół przedmiotu i zapobiega powstawaniu miejsc nadmiernego osadzania.
2. Gęstość prądu:
- Definicja: Gęstość prądu to wartość prądu przypadająca na powierzchnię elektrody, podawana w amperach na decymetr kwadratowy (A/dm²). Określa ona stosunek natężenia prądu do powierzchni elektrody i ma kluczowe znaczenie dla jakości osadzania metalu.
- Wpływ na katodę (przedmiot): Gęstość prądu katodowego ma bezpośredni wpływ na jakość powłoki. Każdy elektrolit ma optymalny zakres gęstości prądu, w którym uzyskuje się najlepsze rezultaty. Zbyt wysoka gęstość prądu może powodować chropowate, gruboziarniste warstwy, a zbyt niska – niepełne lub nierównomierne pokrycie.
- Wpływ na anodę: Gęstość prądu anodowego jest istotna dla stabilności elektrolitu. Idealnie, metal w anodzie (zwykle taki sam jak osadzany) powinien rozpuszczać się w takim tempie, w jakim jest osadzany na katodzie. Zapewnia to stałe stężenie jonów metalu w elektrolicie i wydłuża żywotność kąpieli.
- Dostosowanie przez temperaturę i ruch: Wyższe gęstości prądu można stosować, zwiększając temperaturę oraz wprowadzając ruch elektrolitu lub przedmiotu. Ułatwia to transport jonów i poprawia równomierność powłoki.
- Zależność od kształtu przedmiotu i anody: Gęstość prądu zmienia się w zależności od geometrii przedmiotu i anody. Ponieważ prąd płynie najkrótszą drogą, może to powodować nierównomierne pokrycie, zwłaszcza w narożnikach i przy złożonych kształtach. Dopasowanie kształtu anody do przedmiotu oraz użycie elektrod pomocniczych może temu zapobiec.
Wzajemne zależności między napięciem a gęstością prądu:
- Napięcie i gęstość prądu są ze sobą powiązane – wyższe napięcie zazwyczaj powoduje większą gęstość prądu, jeśli opory w układzie (np. opór elektrolitu, właściwości powierzchni) pozostają stałe.
- Dostosowanie napięcia jest często konieczne, aby uzyskać wymaganą gęstość prądu, ale wpływ na nią mają także stężenie elektrolitu i temperatura.
Podsumowanie:
- Napięcie napędza proces i wpływa na szybkość osadzania metalu. Musi być precyzyjnie dobrane, z uwzględnieniem odległości między anodą a katodą, aby zapewnić równomierną powłokę.
-
Gęstość prądu określa ilość metalu osadzanego na jednostkę powierzchni i wpływa na jakość oraz wygląd powłoki. Musi być utrzymywana w optymalnym zakresie, aby uzyskać wysoką jakość.
- Zarówno gęstość prądu katodowego, jak i anodowego jest istotna: pierwsza wpływa na jakość powłoki, druga – na stabilność elektrolitu. Regulacja temperatury i ruch kąpieli może umożliwić stosowanie wyższych gęstości prądu i poprawić stabilność procesu.